Πάσχα - Νοσταλγία και αναμνήσεις!!!

Τέλη Απριλίου και μια ανάσα από το Πάσχα. Την μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης.

Ας θυμηθούμε πως περνούσαν τα παιδιά αλλά και οι μεγάλοι τότε...., πολλά χρόνια πριν. Από το Σάββατο της Ανάστασης του Λαζάρου, όπως και τώρα, (τουλάχιστον προ covid εποχή),  για τα παιδιά του σχολείου άρχιζαν οι διακοπές. Διαφορετικές από ότι είναι σήμερα. 

Τότε δεν υπήρχε το κινητό, το ηλεκτρονικό παιχνίδι, το διαδίκτυο, ούτε καν υπολογιστής. Όλες οι δραστηριότητες απαιτούσαν  να βρίσκεσαι στο δρόμο και να έχεις διάθεση για πολύ τρέξιμο και πολύ ιδρώτα. 

Τα παιδιά αγαπούσαν το ομαδικό παιχνίδι και διασκέδαζαν αφάνταστα. Την Κυριακή των Βαΐων ήταν η τελευταία μέρα που έτρωγαν παγωτό. Μετά άρχιζε η νηστεία. Ήταν η τελευταία ημέρα που άκουγαν τραγούδια και έβλεπαν χαρούμενες εκπομπές στην τηλεόραση. 

Από την Μεγάλη Δευτέρα όλοι οι σταθμοί του ραδιοφώνου (μόνο κρατικοί υπήρχαν τότε) έβαζαν κλασική μουσική και οι μοναδικοί δύο σταθμοί (ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ) της τηλεόρασης είχαν μόνο εκκλησία και ταινίες με τα Πάθη του Χριστού. Αλήθεια δεν είχε....... Survivor. 

Τα απογεύματα ήταν όλα αφιερωμένα στην εκκλησία για να παρακολουθήσουν την θεία λειτουργία. Μαζί τους κουβαλούσαν το βιβλίο της Ιεράς Σύνοψης για να ψάλλουν μαζί με τον παπά και τους ψάλτες τους ύμνους, που τους είχαν μάθει στο Σχολείο. 

Τα πρωινά όλες οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σπίτια τους για το Πάσχα, και φυσικά όλα τα παιδιά βοηθούσαν σε αυτή την διαδικασία. Έβγαζαν τα παντζούρια και τα έπλεναν με σαπουνάδα και νερό από το λάστιχο της εξωτερικής βρύσης. Εκεί συνήθως ακολουθούσε και λίγο μπουγέλωμα με τις μανάδες να φωνάζουν στα παιδιά για να μην κρυώσουν.

Στις ταράτσες ήταν πλυμένες και απλωμένες οι κουρτίνες και τα σεμέν, ώστε το Πάσχα όλα να  αστράφτουν, να λαμποκοπούν από καθαριότητα.

Συνήθως οι άνδρες της οικογένειας, άσπριζαν με ασβέστη τους κορμούς των δένδρων και τα εξωτερικά πεζούλια της αυλής.

Γενικώς παντού επικρατούσε μία αναστάτωση και μία χαρούμενη προσμονή. Την Μεγάλη Κόκκινη Πέμπτη έβαφαν τα αυγά. Σε όλα τα σπίτια μπροστά στη πόρτα ή τα παράθυρα κυμάτιζε ένα κόκκινο μαντήλι, που συμβόλιζε το αίμα του Χριστού. Ο στολισμός των αυγών γινόταν με φυσικό τρόπο. Όλες οι αυλές είχαν πανέμορφα λουλούδια και φυτά. Τα παιδιά έκοβαν όποια φύλλα από τα φυτά τους άρεσαν περισσότερο για να στολίσουν τα αυγά. 

Τοποθετούσαν πάνω στα λευκά αυγά το φύλλο της αρεσκείας τους και τα έδεναν με ένα λεπτό ύφασμα, συνήθως από παλιό γυναικείο καλτσόν. Τα έβαζαν στην μπογιά, πάντα και μόνο κόκκινη, και τα έβραζαν μαζί. Όταν τελείωνε η διαδικασία της βαφής, αφαιρούσαν το λεπτό ύφασμα και στο αυγό έμενε άβαφο και υπέροχο το σχέδιο του φύλλου.

Στη συνέχεια τα γυάλιζαν μόνο με λάδι και τα άφηναν να στεγνώσουν. Κατόπιν τα τοποθετούσαν σε καλαθάκια ή σε πιατέλες και ήταν έτοιμα στολισμένα για το Πάσχα.

Το απόγευμα όλοι μάζευαν από τους κήπους τους λουλούδια και τα πήγαιναν στην εκκλησία για να στολίσουν τον Επιτάφιο.

Συνέχεια της Μεγάλης Πέμπτης και μετά τα 12 Ευαγγέλια, αργά όταν κοιμόταν συνήθως τα παιδιά, ξεκινούσε η προετοιμασία της Λαμπρινής Κουλούρας. Μετά το ζύμωμα, ακολουθούσε το φούσκωμα των τσουρεκιών που διαρκούσε όλο το βράδυ. Το πρωί έπλαθαν τις κουλούρες, τις έβαζαν σε μεγάλα βουτυρωμένα ταψιά, τις άλειφαν με αυγό και σουσάμι και ήταν έτοιμες για τον φούρνο.

Όχι όμως τον ατομικό της κάθε οικογένειας, (γιατί τότε τα περισσότερα νοικοκυριά για το μαγείρεμα είχαν μια απλή πετρογκάζ υγραερίου) , αλλά για τον φούρνο της γειτονιάς.

Όλη η οικογένεια αποτελούμενη από την μητέρα, τα παιδιά, την γιαγιά αλλά και τον παππού (εξαιρουμένου του πατέρα που ήταν στη δουλειά) πήγαινε μαζί στο φούρνο για να αφήσει τα ταψιά για το ψήσιμο. Ο φούρναρης κρατούσε σημειώσεις και έλεγε ανάλογες  ώρες για να πάει ο καθένας να παραλάβει τα ψημένα και μοσχομυριστά τσουρέκια.

Και όταν ερχόταν η ώρα της παραλαβής μια συνεχόμενη κίνηση με νοικοκυρές φορτωμένες με ταψιά με τσουρέκια και η συνηθισμένη ερώτηση μεταξύ τους: Τα δικά σου φούσκωσαν καλά?

Αλλά κανένας δεν δοκίμαζε και δεν ακουμπούσε τα τσουρέκια. Η νηστεία καλά κρατούσε. Ακολουθούσε η επίσκεψη στην εκκλησία για να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο. Μάλιστα τα παιδιά περνούσαν τρεις φορές από κάτω για να φρονιμέψουν.

Φεύγοντας όλοι έπαιρναν ένα λουλούδι από τον Επιτάφιο, για ευλογία και το τοποθετούσαν στο σπίτι τους, στο Εικονοστάσι.

Αργά το μεσημέρι όλα τα παιδιά συνοδευόμενα από τους γονείς τους, κρατώντας μία λαμπριάτικη κουλούρα και λίγα κόκκινα αυγά πήγαιναν επίσκεψη στον νονό ή την νονά.

Φεύγοντας κρατούσαν περήφανα την λαμπάδα της νονάς ή του νονού στολισμένη με παιχνιδάκια για να την πάρουν μαζί τους το βράδυ της Ανάστασης αλλά και δωράκια χαρισμένα με πολύ αγάπη στα βαφτιστήρια τους.

Το απόγευμα όλοι στην εκκλησία για την περιφορά του Επιταφίου. Τα παιδιά είχαν μαζί τους τις περσινές λαμπάδες για να τις ανάψουν το βράδυ ακολουθώντας τον Επιτάφιο. 

Για τα μεγαλύτερα παιδιά στην εφηβεία ακολουθούσε το λεγόμενο νυφοπάζαρο. Κλεφτές ματιές, χαμόγελα και ραβασάκια. Στους δρόμους από όπου περνούσε ο Επιτάφιος, οι νοικοκυρές άναβαν το καντηλάκι και περίμεναν με αναμμένα κεριά.

Και φθάνουμε αισίως στο Μεγάλο Σάββατο. Από νωρίς ξεκινούσε το μαγείρεμα της παραδοσιακής μαγειρίτσας. Από όπου και αν περνούσες υπέροχες μυρωδιές που σου γαργαλούσαν την μύτη. Αλλά οι νοικοκυρές δεν χαλούσαν την νηστεία και ούτε καν την δοκίμαζαν. Ούτε και τα παιδιά. Συνήθως βρισκόταν κάποιος πατέρας που έκανε την καρδιά πέτρα και έπαιρνε την αμαρτία, έτσι για να δει αν πέτυχε.

Το μεσημέρι πάντα ύπνος για τα παιδιά γιατί το βράδυ λόγω Ανάστασης θα αργήσουν να κοιμηθούν. Κατά τις έντεκα το βράδυ όλοι έτοιμοι, φορώντας τα καινούργια ρούχα και παπούτσια, κρατώντας με υπερηφάνεια την λαμπάδα με το φαναράκι από κάτω, ξεκινούσαν για την εκκλησία. Στο δρόμο συναντούσαν συγγενείς, φίλους, γνωστούς. Όλοι μαζί για το Χριστός Ανέστη. 

Και όταν έφτανε η ώρα, όλοι ψάλανε μαζί και τσούγκριζαν τα κόκκινα αυγά που είχαν φέρει μαζί τους. Ακολουθούσαν χαρμόσυνες καμπάνες και πολλά πυροτεχνήματα. Στη συνέχεια ένας συνεχόμενος εναγκαλισμός και το φιλί της Αγάπης. Δυστυχώς όμως, όπως και τώρα, ελάχιστοι έμεναν στην εκκλησία για να ακούσουν την συνέχεια της λειτουργίας, που ομολογουμένως είναι μαγευτική. Όλοι τρέχοντας προχωρούσαν προς το σπίτι για την μαγειρίτσα, προσπαθώντας να φέρουν το Άγιο Φως στο καντηλάκι μπροστά στην Εικόνα του Χριστού και της Παναγίας. Στην είσοδο του σπιτιού ο πατέρας της οικογένειας έκανε με την λαμπάδα το σήμα του Σταυρού, και γρήγορα όλοι μέσα για φαγητό.

Η Κυριακή του Πάσχα έβρισκε την οικογένεια και όλο το σόι, να ψήνει το αρνί στη χειροκίνητη σούβλα.

Όλοι οι άντρες το γύριζαν με τη σειρά, ενώ οι γυναίκες ετοίμαζαν μεζεδάκια για ούζο και τσίπουρο μέχρι να ψηθεί το αρνάκι.

Τα παιδιά γύρω από την σούβλα, έπαιζαν χαρούμενα τσουγκρίζοντας κόκκινα αυγά, παρακολουθώντας τους μεγάλους και αναμένοντας.

Όταν όλα ήταν έτοιμα, ακολουθούσε γλέντι με πολύ φαγητό, άφθονο κρασί και παραδοσιακούς χορούς.

Και όλοι έμεναν ευχαριστημένοι, χαρούμενοι και φυσικά χορτάτοι!!!