Τα Χριστούγεννα των παιδικών μας χρόνων!!!

Βρισκόμαστε στον Δεκέμβριο. Τον τελευταίο μήνα του χρόνου, αλλά συγχρόνως και τον πιο εορταστικό. 

Χριστούγεννα. Η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης. Η γέννηση του Θεανθρώπου που θα μας λυτρώσει από το προπατορικό αμάρτημα.

Και ναι, όλοι γιορτάζουμε. Ο καθένας μας με το δικό του τρόπο. Στολίζουμε το σπίτι, φτιάχνουμε γλυκά, δημιουργούμε εορταστική ατμόσφαιρα ανάβοντας κεριά και χιλιάδες λαμπάκια, ακούμε χριστουγεννιάτικες μελωδίες.

Πως όμως γιόρταζαν τα παλιά χρόνια? Ας θυμηθούμε μαζί μικρές υπέροχες στιγμές όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους μεγάλους.

Την τιμητική του είχε πάντα το σπίτι. Το οποίο έπρεπε να λάμπει από καθαριότητα. Οι νοικοκυρές λοιπόν ξεκινούσαν από τις αρχές του μήνα με το φρεσκάρισμα και την πάστρα, όπως συνήθιζαν να την λένε. Γενική καθαριότητα. Και σε απλά ελληνικά σήμαινε να αδειάσεις όλο το σπίτι και να το ξανά επαναφέρεις στην θέση του. Παντζούρια, πόρτες, ντουλάπια, σκεύη, πιάτα, ποτήρια, χαλιά, κουρτίνες. Όλα έπρεπε να είναι στην εντέλεια. Εννοείται ότι έπλεναν και όλα τα σεμέν και τα τραπεζομάντιλα και μετά όχι απλό σιδέρωμα, αλλά κολλάρισμα. Να το πιάνεις και να τρίζει το ύφασμα. 
Και μην φανταστείτε ότι όλοι ήταν πλούσιοι και είχαν την υπηρέτρια να βοηθάει. Μην ξεγελιέστε από την ταινία με τον Βέγγο «Θα σε κάνω βασίλισσα» , που αν και τσιφούτης και φραγκοφονιάς, το υπηρετικό προσωπικό είχε το δικό του δωματιάκι και φρόντιζε για όλα. 
Όχι. Οι νοικοκυρές τα έκαναν όλα μόνες τους. Βοηθούσε βέβαια και η γιαγιά που συνήθως έμενε με την οικογένεια, και τα παιδιά, όταν τέλειωναν από το σχολείο.

Η συνέχεια ήταν ο στολισμός του έλατου, του χριστουγεννιάτικου δέντρου με πολύχρωμες μπάλες,

γιρλάντες, λαμπάκια, χιόνια και ένα τεράστιο αστέρι στην κορυφή.

Κάτω στην βάση μια μεγάλη φάτνη με την Παναγία και το θείο βρέφος.

Και φτάναμε μετά κόπων, βασάνων και μεγάλης κούρασης (η αλήθεια να λέγεται), στην Προπαραμονή των Χριστουγέννων.

Εξυπακούεται ότι τα σπίτια ήταν ήδη γεμάτα με μελομακάρονα, μπακλαβάδες, κουραμπιέδες, κανταΐφια και πόσες άλλες λιχουδιές. Όλα χειροποίητα με αγνά υλικά, με πολύ μεράκι, με μεγάλη αγάπη και φυσικά πεντανόστιμα.

Επιτέλους τα σχολεία έκλειναν, αφού έκαναν την γιορτή και αντάλλασσαν δώρα τα παιδιά μεταξύ τους. Άρχιζαν οι Διακοπές!!! Ξεκινούσαν την παραμονή των Χριστουγέννων στις 24 του Δεκέμβρη και διαρκούσαν έως τα Θεοφάνεια. Όπως και τώρα. Και το πάρτι άρχιζε.

Η Παραμονή ήταν προ των Πυλών, και τα παιδιά έπρεπε να εφοδιασθούν με τρίγωνα, φυσαρμόνικες και ότι άλλα μουσικά όργανα μπορούσαν να κουβαλούν για να είναι έτοιμα να τρέξουν  να πουν τα Κάλαντα.

Ξυπνούσαν από τα χαράματα, φορτωνόταν με τα απαραίτητα αξεσουάρ, γάντια, κασκόλ και χοντρά παλτό και:

Καλήν ημέραν άρχοντες,
αν είναι ορισμός σας,
Χριστού την Θείαν γέννησιν,
να πω στ' αρχοντικό σας.

Έτρεχαν τα παιδιά από πόρτα σε πόρτα, σε όλους τους συγγενείς, φίλους, γνωστούς, ελπίζοντας να μαζέψουν κάποιο σεβαστό χρηματικό ποσό για να μπορέσουν να αγοράσουν κάτι για τον εαυτό τους, αλλά να τους περισσέψουν και χρήματα για δωράκια για την οικογένεια και για τους φίλους. Βέβαια δεν έλειπαν και αυτοί που λόγω πεποιθήσεως ή και λόγω τσιγκουνιάς αντί για χρήματα κερνούσαν τα παιδιά μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Αλλά και αυτά ευπρόσδεκτα ήταν γιατί ήταν πολλές οι ώρες και το στομάχι άρχιζε να γουργουρίζει επικίνδυνα.

Πολλές φορές δεν προλάβαιναν να πάνε σε όλους να πουν τα κάλαντα και τους έβρισκε το απόγευμα και τότε απλώς άλλαζαν τα λόγια και αντί για “Kαλήν ημέραν” έλεγαν “Καλήν εσπέραν”.

Όταν με το καλό επέστρεφαν στο σπίτι, μετρούσαν χαρούμενοι τις εισπράξεις και έκαναν σχέδια μεγαλεπήβολα για μεγάλες αγορές.

Γενικώς παντού επικρατούσε μία αναστάτωση και μία χαρούμενη προσμονή.

Το βράδυ της Παραμονής όλη η οικογένεια με τους γονείς, τα παιδιά, τις γιαγιάδες και τους παππούδες μαζευόταν γύρω από το τραπέζι για να φάνε. Επειδή ήταν (και τώρα είναι) νηστεία, το έθιμο απαιτούσε να φάει η οικογένεια νηστίσιμα. Λόγω και όχι μεγάλων οικονομικών δυνατοτήτων, το τιμώμενο gourmet πιάτο ήταν φασόλια γίγαντες φούρνου με ταραμά, λακέρδα, ελιές και σαλάτες. Αλλά πριν την έναρξη του βραδινού ο πατέρας, που θεωρούνταν ο αρχηγός της οικογένειας, κρατώντας ένα λιβανιστήρι

στο οποίο έκαιγε καρβουνάκι με ευωδιαστό θυμίαμα γυρνούσε όλο το σπίτι, τις εικόνες των Αγίων και κατέληγε πάνω από το τραπέζι λιβανίζοντας όλα τα άτομα της οικογένειας, που με σκυφτό κεφάλι έκαναν το σταυρό τους. Συγχρόνως όλοι μαζί έψελναν το Απολυτίκιο των Χριστουγέννων:

«Ἡ Γέννησίς Σου Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν,
ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τό Φῶς τό τῆς γνώσεως· 
ἐν αὐτῇ γάρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, ὑπό ἀστέρος ἐδιδάσκοντο,

Σέ προσκυνεῖν τόν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης,
καί Σέ γινώσκειν ἐξ ὕψους Ἀνατολήν.

Κύριε δόξα σοι».

Στη συνέχεια όλη η οικογένεια τσούγκριζε τα ποτήρια με το κόκκινο κρασί και χαρούμενοι έτρωγαν το φαγητό τους, ανάμεσα σε γέλια και πειράγματα.

Δεν ήταν και πολύ φρόνιμο να ξενυχτίσουν πάρα πολύ γιατί την ημέρα των Χριστουγέννων η εκκλησία άρχιζε χαράματα. Και έπρεπε όλη η οικογένεια να παρευρίσκεται για να πάρει την θεία χάρη.

Γύρω στις οκτώ το πρωί, η λειτουργία είχε τελειώσει, όλοι είχαν πάρει το αντίδωρο και μαζί σαν μια παρέα οι πιστοί ξεκινούσαν για τα σπίτια τους. Στο δρόμο αγκαλιές, ευχές και γέλια. 

Η ημέρα των Χριστουγέννων έβρισκε την οικογένεια και όλο το σόι, να έχει πιάσει από νωρίς θέση στο εορταστικό τραπέζι στολισμένο με το λευκό πλεκτό τραπεζομάντιλο και να τσιμπολογάει. Το χοιρινό σιγοψηνόταν στην σόμπα, η γαλοπούλα με τις πατάτες βρίσκονταν ήδη στο φούρνο, οι σαλάτες και τα μεζεδάκια είχαν ήδη πάει την θέση τους και το ούζο και το τσίπουρο έρεε άφθονο.

Τότε δεν υπήρχε το κινητό τηλέφωνο, το ηλεκτρονικό παιχνίδι, το διαδίκτυο, ούτε καν υπολογιστής. Όλες οι δραστηριότητες των παιδιών απαιτούσαν  να βρίσκονται στο δρόμο και να έχουν διάθεση για πολύ τρέξιμο και πολύ ιδρώτα. Τα παιδιά αγαπούσαν το ομαδικό παιχνίδι και διασκέδαζαν αφάνταστα, περιμένοντας να περάσει η ώρα και να τα φωνάξουν για το μεσημεριανό Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Όταν όλα ήταν έτοιμα, ακολουθούσε γλέντι με πολύ φαγητό, άφθονο κρασί και παραδοσιακούς χορούς. Και όλοι έμεναν ευχαριστημένοι και χαρούμενοι.

 

Αν και έχουν περάσει πολλά... χρόνια από τότε, τα Χριστούγεννα είναι η πιο όμορφη γιορτή για τους περισσότερους και τα περιμένουμε με ανυπομονησία και χαρά.

Καλά Χριστούγεννα

για όλους